مقدمه:

امروزه برنامه‌‌ریزان آموزشی در تلاش هستند تا نظام­های آموزشی از رویکرد استاد محوری به فراگیر محوری و از رویکرد محتوا محوری به ساختارگرایی تغییر یابند. دوره­های فوق برنامه از طریق ایجاد فرصت­هایی برای تحقق رشد و تعالی، شکوفایی استعدادها و پاسخ به نیازهای فردی دانشجویان، بر کیفیت و غنای برنامه­ی درسی می­افزایند. دوره­های فوق برنامه به مجموعه برنامه­هایی اطلاق می­شود که در راستای تقویت شبکه سازی، انگیزه و ایجاد چالش در یادگیرندگان و به منظور تجربه شرکت در فضای آزاد و غیر رسمی در کنار آموزش­های ارائه شده در برنامه درسی رسمی برنامه­ریزی و اجرا می­شود. شرکت دانشجویان در این‌گونه دوره­ها به صورت داوطلبانه است و تحت نظر اساتید و فارغ التحصیلان و در برخی موارد دانشجویان سال بالاتر برگزار می­گردند.

مرور شواهد نشان دهنده اثربخشی این قبیل دوره­ها در ارتقای رشد و توسعه نگرش­ها و مهارت­های دانشجویان است. اشکال مختلف این دوره­ها می­تواند به صورت دوره­های مکمل[1]، فعالیت­های فوق برنامه[2]، دوره­های فوق برنامه درسی[3] برنامه‌ریزی و اجرا گردد. در همین راستا توسعه و غنی‌سازی فعالیت‌های مکمل و دوره­های فوق‌برنامه درسی با توجه به رویکرد نسبتاً متمرکز برنامه‌ریزی درسی دوره کارشناسی ارشد و دکترای تخصصی آموزش پزشکی و توجه کافی نداشتن به رشد مهارت‌های نرم، فنی، عاطفی و شناختی دانشجویان به عنوان یک ضرورت مطرح است. به علاوه، لازم است برای تعدیل نارسایی و کاستی‌های برنامه درسی، توجه به علایق و استعدادها، پاسخ به نیازهای فردی، غنی‌سازی اوقات خارج از برنامه درسی، پاسخ به تحولات پرشتاب دنیای امروز و تعمیق فرآیند یاددهی ـ یادگیری، فعالیت‌هایی در قالب مکمل و فوق‌برنامه برای اجرا در گروه آموزش پزشکی طراحی و در نظر گرفته شود. دستورالعمل حاضر با هدف طراحی و اجرای دوره­های فوق برنامه برای دانشجویان و فارغ التحصیلان گروه آموزش پزشکی طراحی شده است.

معرفی برنامه هم آموز متخصصان آموزش پزشکی:

برنامه آموزشی هم آموز متخصصان آموزش پزشکی (با هم) توسط گروه آموزش پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران با شعار " با هم یاد می­گیریم و رشد می­کنیم" در قالب دوره­ای فوق برنامه برنامه­ریزی و اجرا می­شود. در هر یک از جلسات این برنامه از دانش آموختگان و دانشجویان در حال تحصیل مقطع دکترای تخصصی آموزش پزشکی که در یک حوزه موضوعی یا مهارتی دارای تخصص و تجربه است، در خواست می­شود تا جلسه مشخص شده را تدریس کنند. مجموعه کلاس­های برگزار شده در این برنامه در تلاش است تا با استفاده از پتانسیل­های پلتفرم­های آنلاین، مرزها و محدودیت­های جفرافیایی را در هم نوردد و با مشارکت دانش آموختگان دکترای تخصصی آموزش پزشکی که در حال حاضر در دانشگاه­های مختلف علوم پزشکی فعالیت می­کنند، ضمن حفظ برقراری ارتباط با دانش آموختگان از ظرفیت­های علمی و مهارتی آنان برای تبادل اطلاعات و هم افزایی آموزشی بهره ببرد.

نحوه اجرا و اطلاع رسانی:

این برنامه از تیر ماه 1401 شروع و در ابتدا به صورت یک برنامه هفتگی و سپس با توجه به بازخوردهای شرکت کنندگان به صورت یک هفته درمیان در قالب جلسات وبیناری برنامه ریزی و اجرا می شود. اطلاع رسانی برگزاری هر جلسه از طریق بستر شبکه­های مجازی و ایمیل برای کلیه دانشجویان گروه (کارشناسی ارشد حضوری و مجازی و دکترای تخصصی) صورت می­گیرد. شرکت دانشجویان در برنامه­ها اختیاری است. با توجه به گسترده بودن طیف مخاطبان جلسات و تلاش برای به حداکثر رسانیدن مشارکت شرکت کنندگان با امکان شرکت آسان، شکل برگزاری به صورت آنلاین و از طریق پلتفرم اسکای روم در نظر گرفته شده است. اطلاعیه مربوط به هر جلسه از طریق پوستر و پیام به اطلاع علاقمندان مختلف رسانیده می­شود.

مدت زمان و نحوه­ی برگزاری:

این برنامه به شکل جلسات 90 دقیقه ای به صورت کارگاهی و یا وبیناری با امکان انجام پرسش و پاسخ و بحث و گفتگو بنا به صلاحدید سخنران و نیاز دانشجویان مدیریت می­شود.

فرایند برگزاری برنامه:

گروه هدف شرکت کننده در دوره­های فوق برنامه برگزار شده توسط گروه آموزش پزشکی، دانشجویان و فارغ التحصیلان مقاطع کارشناسی ارشد (حضوری/مجازی) و دکترای تخصصی گروه و همچنین سایر دانشگاه­هایی علوم پزشکی با همکاری مشترک در دوره می­باشند.

مدرسان دوره­های فوق برنامه برگزار شده توسط گروه، از طیف وسیع شامل دانش آموختگان و دانشجویان آموزش پزشکی دانشگاه، صاحب نظران حوزه­های مرتبط و دانشجویان هستند.  

پیش از برگزاری هر جلسه از طریق تعامل با دانش آموختگان و دانشجویان مقطع دکترای تخصصی علاقمند و یا افرادی که دارای ظرفیت علمی و تجربی مشخصی در یک حوزه خاص هستند، موضوعات جلسه مشخص می­شود. راهنمای برگزاری جلسات و شیوه نامه دوره­های فوق برنامه از طریق ایمیل برای ایشان ارسال می­شود و سپس بر اساس اطلاعات حاصل پوستر و پیام­های اطلاع رسانی تهیه و ارائه می­­شود.

دانش آموخته یا دانشجویی که به عنوان ارائه دهنده هر جلسه تعیین شده است وظیفه مدیریت کل جلسه را در بستر نرم افزار اسکای روم بر عهده دارد. دو روز قبل از تشکیل جلسه، نام کاربری و رمز آن از طریق کارشناس گروه قابل دسترسی است.

از تاریخ اردیبهشت ماه 1402 برنامه­ی هم آموز گامی در راستای توسعه خود برداشت و دانشجویان کارشناسی ارشد و دکترای تخصصی دانشگاه­های علوم پزشکی اصفهان، ایران و همچنین دانشجویان رشته­ی یادگیری الکترونیکی دانشگاه علوم پزشکی تهران به مخاطبان این برنامه پیوستند.

محورهای موضوعی جلسات هم آموز:

موضوعات جلسات در چهار دسته­ی اصلی قرار می گیرند که شامل مجموعه جلسات "رشد فردی"، "موضوعات آموزش پزشکی"، "مهارت­های مقاله نویسی و پژوهش" و "مهارت­های فنی و نرم افزاری" می­باشند.