به گزارش روابط عمومی بیمارستان رازی بر اساس ترجمه و گرد آوری های انجام شده توسط خانم ندا خوانساری کارشناس تغذیه و رژیم درمانی بیمارستان رازی DH نوعي از بيماريهاي غيرواگير پوستي است كه بر اثر عدم پروتئين گلوتن ميباشد و در افراد مستعد ژنتيكي بروز مي نمايد. بروز و ابتلاء به بيماري DH 15% در افرادي كه وابستگان درجه اول آنها DH دارند نسبت به كل جمعيت عادي بيشتر است. همچنين حدودا" 75% در افرادي كه مبتلا به DH هستند حساسيت و تخريب روده باريك نسبت به گلوتن بيشتر است. ( ترنس گلوتاميناز پوستي اصلي ترين آنتي ژن خود ايمني در DH است كه در آزمايش IgA مشخص ميگردد ). ابتلاء به DH در سنين 40-30 سال شايع تر است و درمردان مقدار اندكي بروز بيشتري دارد البته امكان دارد در سنين بالا و يا كودكان نيز بروز داشته باشد. برخي از دانشمندان عقيده دارند كه DH نوعي از بيماري سلياك ميباشد اما همه افرادي كه سلياك دراند لزوما" مبتلا به DH نيستند، DH در افراد كمتري ديده مي شود. ( حدودا" 1 نفر در هر 000/10 نفر ) همچنين بررسي نشان داده است بروز بيماريهاي خودايمني ديگر ( بيماريهاي تيروئيدي ،ويتيلیگو، ديابت نوع I ، مياستني گراويس( MG )، سندرم Sjogren ، درماتوميوسيتيس و آرتريت روماتوئيد) در افرادي كه مبتلا به DH هستند شيوع بيشتري دارد.علائم DH :بروز ضايعات تكه اي تاولي قرمز و برجسته شديدا" خارشدار ميباشد كه در هنگام خاراندن سوزش دارند. اين ضايعات مي توانند بدون درمان هم فروكش كنند و بعضي اوقات لكه هاي كمرنگ قهوه اي را روي پوست باقي بگذراند. در بيماري DH ضايعات ميتواند به شكل جوش هاي كهير مانند فلس فلس بروز كند كه معمولا" روي پوست سر، آرنج ها ، زانوها و باسن شايع است. هر چند مي تواند بر روي هر سطحي از پوست بدن بروز كند افرادي كه DH دارند الزاما وقتي مواد حاوي گلوتن مي خورند علائم گوارشي ندارند، اما معمولا" آنها دچارمقداري التهاب روده هستند. تفاوت بين بيماري سلياك و آلرژي و عدم تحمل گندم چيست؟ افرادي كه دچار بيماري سلياك هستند عدم تحمل طولاني مدت و پايدراي نسبت به گلوتن در طول عمر خود دارند مانند افرادي كه به DH مبتلا هستند و براي احتراز از آسيب هاي روده اي و شكايت هاي پيوسته نيازمند رعايت يك رژيم عاري از گلوتن در طول عمر خود هستند، افرادي كه دچار سلياك هستند نه تنها بايد از خودرن گندم پرهيز كنند بلكه لازم است از تمام منابع گلوتن دوري نمايند. در مقابل افرادي كه آلرژي به گندم دارند یک عكس العمل ايمني در مقابل پروتئين گندم دارند كه به شكل سريع علائمي از قبيل متورم شدن دوردهان ، كهير، جوش و اگزما بروز مینماید. آلرژي در گندم معمولا" در كودكان بروز مي كند و وقتي سن آنها بالاتر مي رود ناپديد مي شود دربرخي كيس هاي نادر براي تمام طول عمر در افراد باقي مي ماند. افرادي كه آلرژي به گندم دارند فقط بايد از مصرف گندم و مواد غذائي تهيه شده از آن خودداري نمايند. رژيم عاري از گندم نسبت به رژيم عاري از گلوتن محدوديت كمتري دارد. به شكل نادر بعضي از افراد عدم تحمل خفيفي به گلوتن دارند كه عدم تحمل گلوتن غير سلياكي نام دارد. كه مصرف گلوتن باعث بروز علائمي از قبيل حالت تهوع، اسهال، دردشكمي و نفخ ميشود ولي باعث آسيب و تخريب روده اي نمي گردد. ( اين آسيب فقط در بيماري سلياك وجود دارد). بيشتر افرادي كه به اين شكل عدم تحمل گلوتن دارند مي توانند مقدار كم گلوتن را تحمل كنند( برخلاف افراد مبتلا به سلياك و DH) . تشخيص و درمان DH وسلياك : تشخيص : براي تشخيص DH،پزشك نمونه خون فرد را گرفته و آنتي بادي EMA,tTGA را چك مي كند( مانند تست هائي كه در چك بيماري سلياك صورت گيرد) و پزشك متخصص پوست نمونه كوچكي از پوست را براي چك درصد آنتي بادي ايمونوگلوبين A يا (IgA ) بر مي دارد. بيوپسي از روده معمولا" مواقعي توصيه مي شود كه تست هاي خوني و پوستي براي تشخيص DH قطعي نباشد. درمان: تنها راه درمان سلياك و DH رعايت يك رژيم غذائي عاري از گلوتن براي تمام زندگي ميباشد و جوش هاي خارشدار با دارو درماني كنترل مي شوند. اصولا" رژيم درماني شديد و دقيق حدودا" بعد از 28 ماه يا بيشتر نياز به دارو درماني را برطرف مي نمايد. البته مقدار اندكي از بيماران در حدود 8/6% آنها علاوه بر رژيم كاملا" دقيق به دارو درماني نيز، نياز دارند. حتي اگر مقدار خيلي كمي گلوتن از مواد غذائي فرعي يا اصلي استفاده شود بيمار هرگز قادر نخواهد بود داروها را قطع نمايد. در افرادي كه مبتلا به سلياك هستند اهميتي ندارد چه مقدار ميزان دريافت گلوتن كم باشد همان مقدار هم باعث تخريب روده كوچك مي گردد حتي اگر علائمي هم نداشته باشند. مشابه با بيماري DH كه حتي مقدار خيلي ناچيزي از گلوتن مي تواند علت بروز علائم پوستي و توقف التيام باشد. بعد از شروع يك رژيم عاري از گلوتن افراد مبتلا به سلياك به سرعت احساس بهتري پيدا ميكنند و علائم كاهش مي يابند و براي بيماران DH حدودا" 6 ماه يا بيشتر طول مي كشد تا مشكلات پوستي ناپديد شوند. هر چند كه اگر شما گلوتن را از رژيم غذائي حذف كنيد روده و پوست بيمار شروع به التيام يافتن مي نمايد.روده كوچك حدودا" 6-3 ماه در كودكان و بالغين جوان مبتلا التيام كامل مي يابد تا براي جذب مواد مغذي آماده گردد و حدود 2 سال براي سالمندان اين زمان التيام كامل به طول مي انجامد. كمبود مواد مغذي : بيماران DH و سلياك بعضي اوقات سوء جذب مواد مغذي مثل ويتامين B12- اسيد فوليك و آهن را دارند كه مي تواند باعث بروز كم خوني فقرآهن شود كه با رژيم دقيق جذب دوباره به شكل مطلوب ميگردد. منابع گلوتن منابع اصلي : جو- آرد جو- گندم- آرد گندم- آرد گراهام- سمولينا(نشاسته گندم که برای تهیه ماکارونی بکار میرود)- جوانه گندم- چاودار يا گندم سياه- آرد چاودار- جودوسر- بلغور جو- همه مواد غذائي حاوي گندم – كورن فلكس و غلات آماده – كيك – مافين – سس ها و مواد افزودني به غذاي آماده – پاستا- ماكاروني – رشته- نان ها – كلوچه و كرا كر- ماءالشعير. منابع فرعي : اين منابع اكثرا" از مواد افزودني محصولات غذائي تجاري هستند. دكسترين – مالت- عصاره مالت و ياجو- عصاره مخمر- مالتو دكسترين- نشاسته تغير داده شده- جو دوسر( سبوس – آرد – صمغ- نشاسته ژله اي )– نشاسته جو و گندم- آرد ذرت مخلوط گندم ( نشاسته ذرت) سفت كننده هاي حاوي نشاسته و گندم- برخی ازافزودني هاو رنگ هاي خوراكي – امولسيفاير طعم دهنده هاي مصنوعي- پروتئين هاي هيدروليزه شده نباتي- مونوسديم گلوتامات- گلوتامات سديم- نگهدارنده ها – صمغ گياهي – سركه- نشاسته اصلاح شده. محصولاتي كه مي توانند حاوي گلوتن باشند: بيكينگ پودر- طعم دهنده پنير- چيپس سيب زميني طعم دار- سالامي – سوسيس – كالباس- مخمر- سس سالاد- ماست هاي طعم دار- مايونز تجاري- سس خردل- ترشي و شورهاي صنعتي- كنسروها- عصاره گوشت هاي آماده- سوپ هاي آماده و اكثر مواد غذائي كه حاوي نگهدارنده – طعم دهنده و افزودني هستند. افزودنی های بدون گلوتن: مواردی كه ذكر شده اند بدون گلوتن هستند و هم چنين مواد غذائي كه حاوي موارد زير ميباشند حتي اگر از گندم گرفته شده باشند حاوي گلوتن نيستند: رنگ كارامل،دكستروز،گلوكز،پودر گلوكز،شربت گلوكز،شربت گلوكز گندم. مواد غذائي توصيه شده مواد غذائي كه بايد از آنها اجتناب كردگروه نان و غلات و مواد غذائي نشاسته اي : برنج پخته- آرد برنج- برنج قهوه اي – سرلاك برنج- پوره يا فرني تهيه شده از سويا و برنج رشته برنجي ذرت و برنج پفكي و بوداده بيسکوئيت- كراكر تهيه شده از برنج و آرد برنج ذرت – آرد ذرت- آرد سيب زميني و سيب زميني – نشاسته سيب زميني – سويا – آرد سويا – محصولاتي كه ذكر شده اند بدون گلوتن هستند. همه نان هاي حاوي گندم- جو- چاودار- جو دوسر- كورن فلكس و سريال صبحانه كه حاوي افزودني گلوتني هستند يا عصاره مالت در آنها بكار رفته شیرینیجاتماكاروني و پاستا تمام مواد تهيه شده از جو دوسر- جو- گندم- سبوس وجوانه گندم سموليناگروه ميوه و سبزيجات: ميوه و آب ميوه طبيعي و تازه ميوه و سبزي خشك كه بدون افزودني و مواد نگهدارنده حاوي گلوتن باشند. آب سبزي و سبزيجات تازه اسنك و ميوه جات داخل نان هاي آرد گندم سبزيجات و ميوه جات كنسروي حاوي افزودني گلوتني يا سس هاي تجاري.گروه گوشتها وحبوبات : تمام گوشت هاي غير كنسروي حبوبات خشك آرد حبوبات مثلا" ( آرد عدس و نخود و..... ) عصاره گوشت هاي آماده و كنسروهاي گوشتي، غذاي آماده تجاري – كنسروهاي حبوبات با افزودني تجاري و نگهدارنده هاي حاوي گلوتن ( منابع فرعي گلوتن )گروه لبنيات : شير گاو كره – خامه- خامه ترش- پنير خامه اي بدون افزودنی شير نارگيل پنير كهنه و نرم شير برنج توفوسويا و شير سویا بستني قيفي پنيرفرآوري شده حاوي گلوتنشيرهاي طعم دار و حاوي مالت بستني هاي طعم دار دسرها و ماست هاي ميوه اي تجاري طعم دار شير جودوسرآشاميدني ها و مايعات: آب آشاميدني، آب معدني ، سودا ( آب گازدار) چاي – قهوه آب ميوه تازه آب سبزيجات تازه نوشيدني آماده كاكائو ، نوشيدني هاي مخلوط آب جو و ماءالشعير، ماءالشعيرهاي طعم دار. نوشيدني هاي مالت.چاشني ها و مرباها : رب گوجه و سس گوجه خالص بدون افزودني گلوتني مارمالاد و مرباي خالص عسل- شربت طلائي- شربت انجير- كره بادام زميني- سركه بالزاميك – شراب محصولات بدون گلوتن سس سويا مخمرترشيجات و چاشني هاي تجاري سركه مالت سس هاي مايونز و سالاد تجاري ( همه سس ها با مارك هاي مختلف مي توانند حاوي مقادير زياد گلوتن باشند).توصيه ها :يكي از بهترين مواردي كه مي توانيد در مورد توصيه هاي تغذيه فرا گيريد ملحق شدن به سازمان حمايت از DH و سلیاک و تماس با پزشك و متخصص تغذيه و رژيم درماني ميباشد. تا به شكل مفيد اطلاعاتي در مورد مديريت برنامه غذائي خود و اينكه در كجا ميتوانيد محصولات فاقد گلوتن را تهيه كنيد بدست آوريد. مشاوره با متخصص تغذيه براي اينكه تشخيص دهيد چه مواردي عاري از گلوتن و چه موادي حاوي گلوتن هستند ضروري است. در كل به بيماران DH و سلیاک توصيه مي شود تمام برچسب مواد غذايي را قبل از خريد و مصرف مطالعه نمايند و از مصرف مواد غذائي كه حاوي مواد ناشناخته هستند خودداري كنند، خيلي از مواد غذائي حاوی افزودني هاي غير مجاز براي بيمار هستند.*** پس از اطمينان مواد غذائي را مصرف نمائيد***.
